1 juni 2016
tekst: Arend Postma, foto: Kees Linnenbank

De Rijdende rechter wekelijks in Zeist. In eerste instantie denk je dan dat er elke week wel een mediagenieke burenruzie of andersoortig conflict in Zeist is. Maar niets is minder waar: hier wordt recht gesproken. Misschien is het een guilty pleasure, maar ik ben fan van het programma. Het draait altijd om onenigheid over een schutting of een boom of om wanprestatie van één van de partijen. Die partijen zijn een eiser en een verweerder.

Het programma begint in Slot Zeist met de introductie van de twee partijen door Jetske van den Elsen. Zij stelt de partijen, die elkaar als freefighters in de ring in de gaten houden, aan het grote publiek voor. Om erin te komen mogen ze een beetje met modder naar elkaar gooien. Maar dat kan er dan meteen al heftig aan toe gaan. 
Ik heb onmiddellijk een oordeel als ik de gezichten van de partijen zie, want de eerste indruk is bepalend. Dat komt ook omdat ik in de eerste minuut van een Belgische, Engelse of Scandinavische detective al weet wie de dader is. Vroeger als er weer eens een nieuwe collega voorgesteld werd, had ik ook meteen een mening en die was goed of slecht. In feite had ik mijn oordeel al geveld en kon de persoon op een gouden toekomst rekenen of een glansrijke carrière wel op de buik schrijven.
In de loop van de tijd leerde ik mijzelf wat beter kennen. Om tot de juiste conclusie en beslissing te komen, moest ik mijn eerste indruk altijd honderdtachtig graden draaien. Het is mij tot nu toe nog niet gelukt die draai direct al bij de eerste keer te maken – eigenlijk heb ik het nooit bij het goede eind.
Ondertussen is de Koelaan op de achtergrond met af en toe een auto richting Bunnik rustgevend aanwezig.

Na de introductie volgt het locatie bezoek. Net als vroeger - toen de winters nog echt waren - lijkt het dat het bij Rijdende rechter altijd regent. Dan staan eisers en verweerders samen met een aantal deskundigen van het Kadaster vol spanning in de regen te wachten als ware het die uitgerekte witte limousine van het Familiediner. De Rijdende rechter stapt uit en stelt zich aan het hele gezelschap voor.
Natuurlijk beschikt hij over voorkennis maar zijn uitstraling van onpartijdigheid is onmiskenbaar. Als één van de drie mede-auteurs van de NRC-strip Fokke & Sukke is de huidige Rijdende rechter, Mr. John Reid (spreek uit als Reed op z’n Engels), onsterfelijk net als zijn voorganger Mr. Frank Visser in zijn oneindige wijsheid. Soms moeten er gevaarlijk capriolen met een hoogwerker uitgehaald worden en zijn zware laarzen mijnwerkershelmen noodzakelijk.

Na het locatiebezoek is er de hoorzitting zelf. Deze vindt meestal plaats in een etablissement of wijkcentrum in de omgeving van de crime scene. De Rijdende rechter wacht ervoor dat het verbale en fysieke geweld niet uit de hand loopt. Plotseling kan er een medebuurtbewoner of een familielid opstaan die nog probeert te redden wat er nog te redden valt. Mij valt op hoe reputaties en ego’s plotseling heel erg uitvergroot worden en de ware aard als een geest uit de fles kronkelt.

De uitspraak, die wordt dan ook weer op neutraal gebied in Slot Zeist gedaan met de nu al legendarische zin: ‘Dit is mijn uitspraak en zo zit het’.
Dan is het onherroepelijk en de rust keert weer met wederom de Koelaan als decor.