18 oktober 2019
tekst: Vrouwtje Jas, foto’s: Henjo Hekman / Hans Snel / Pixabay

Mehran knikte gretig geknikt toen hem thee aangeboden werd. Het was warm in de kleine ruimte en hij had al uren niets gedronken. De man liep weg, schonk het glas vol en zette de thee voor hem neer. Met twee handen pakte Mehran het glas. Maar hij was te laat. Het glas werd voor zijn neus weg gegrist.

"Thee is heet Mehran, je moet wachten!" 

Mehran sloeg zijn ogen neer. Toen hij opkeek, stond de thee weer voor hem. Voorzichtig bracht hij een hand naar het glas. Maar hij was te laat. De ander was sneller. De man grijnsde. "Niet zo gulzig Mehran!"

Kolkende woede

Woede kolkte, het lukte Mehran ternauwernood om het te onderdrukken. "Blijf sterk Mehran, verpest het niet", zei hij tegen zichzelf. En hij bleef sterk.  Na een paar keer was de lol eraf. De man zette de thee met een klap op de tafel en liep weg. Door zijn lompheid was de helft van de thee op de tafel terecht gekomen. Schichtig dronk Mehran het restje thee in één lange teug op. Het smaakte heerlijk! Hij wilde wel meer thee. Of water. Maar hij vroeg het niet. Verslagen bleef hij aan de tafel zitten. Hij was moe. Doodmoe.

“Slaap maar lekker”

Hij zou zo graag een keer een nacht doorslapen, maar dat was hem niet gegund. Telkens als hij nèt in slaap viel, zag hij door zijn gesloten oogleden de flikkering van de TL. Dan tilde hij zijn hoofd op en ging zitten. Totdat de lamp uitgedaan werd en hij op de gang een stem hoorde die hem vertelde dat hij kon gaan slapen. "Welterusten, slaap lekker", werd hem dan toegewenst. Dan ging hij liggen en dommelde in. Totdat de lamp weer aanging. Dan moest hij weer rechtop zitten ("ogen open!") totdat hij welterusten hoorde. Iedere nacht weer. Maanden achter elkaar.

Advies van de advocaat

"Blijf sterk Mehran, verpest het niet", was zijn lijfspreuk geworden. Het zijn de woorden van zijn advocaat. Hij had ze gesproken toen Mehran aan hem vroeg waarom hij zo gepest werd.

"Ze proberen je uit de tent te lokken Mehran. Je moet het goed begrijpen. Op dit moment wordt jouw zaak onderzocht. Als de immigratiedienst inderdaad een fout gemaakt heeft, moeten ze jou de status verlenen waarmee je voor vijf jaar in het land mag blijven. Maar als jij je tijdens het onderzoek misdraagt, als je agressief wordt en gaat vechten, dan hebben ze een goede reden om je status te weigeren en je het land uit te zetten. Blijf sterk Mehran. Verpest het niet."

Mehran bleef sterk

Mehran is sterk gebleven. Hij vertelt dat hij veel steun had aan de mensen die iedere maand voor het hek van de gevangenis stonden.

Ook als het regende, ook als het koud was. Ze stonden er iedere keer weer. Deze mensen protesteerden tegen hun eigen regering. Ze vonden het niet goed dat onschuldige mensen in de gevangenis zitten. Ze legden bloemen voor ons neer en staken kaarsjes aan. Ik ging dan voor het raam staan om naar ze te zwaaien. Er waren ook kinderen bij. Dan moest ik altijd aan mijn eigen kinderen denken, die bij mijn vrouw en haar familie woonden. Zij hadden gelukkig hun status al en hoefden dit niet mee te maken.

Wat leven we toch in een mooi land!

Vrouwtje Jas is geschokt. Ze heeft ademloos geluisterd.

"Maar Mehran, dit is onmenselijk! Gelukkig gebeurt dit soort dingen hier niet. Hier hebben we asielzoekerscentra. Het leven daar is niet ideaal maar mensen worden wel goed behandeld. Ze hebben vrijheid, mogen bezoek ontvangen en van het terrein af. Behalve als ze uitgeprocedeerd zijn. Dan gaan ze naar een Vrijheidsbeperkende locatie. Daar helpen ze de mensen met terugkeren naar hun vaderland. Hier is alles heel goed geregeld."

Mehran kijkt haar aan. Hij heeft een doffe blik in zijn ogen en een verdrietige grijns op zijn gezicht. "Dit wàs in Nederland. Ik zat in Kamp Zeist".

Epiloog

• Mehran is in 1995 gevlucht nadat de Taliban zijn huis en vrijwel alle andere huizen in de stad Kabul verwoestte. Mehran vertelde dat de Immigratie en Naturalisatiedienst een fout gemaakt had waardoor Mehran Nederland moest verlaten. Zijn gezin mocht wel blijven. In afwachting van zijn hoger beroep, verbleef Mehran drie jaar in het detentiecentrum in Zeist. Mehran heeft de beroepsprocedure gewonnen. Hij heeft inmiddels een verblijfsvergunning en de Nederlandse nationaliteit
• Vrouwtje Jas woont zelf in Zeist. Ze heeft nooit veel aandacht gehad voor het detentiecentrum. Nu Vrouwtje Jas weet hoeveel steun de gedetineerden aan de maandelijkse wake hebben, heeft ze besloten om hieraan deel te nemen. Meer informatie over de wake vind je op: www.wakezeist.nl. Ook bij andere detentiecentra in Nederland worden wakes georganiseerd
• ZeisterMagazine schreef ook over de wake bij Kamp Zeist: Wake bij Zeist en 150e wake
• Meer informatie over de oorlog in Afghanistan vind je hier
• De verhalen zijn geschreven zoals Mehran ze verteld heeft. In hoeverre waarheid en beleving door elkaar lopen, is niet gecheckt.

Volgende column: Rod Stewart en Boris Johnson bij de kapper