17 maart 2024
tekst: Evelien van Es

Het is zondagmiddag. Vlak voor 17.00 uur stapt Evelien hospice De Wijngaard binnen en doet haar vrijwilligersbadge op. Ze loopt meteen door naar de verpleegkundige die dienst heeft voor een korte update van de gasten in het Hospice. Evelien doet vrijwilligerswerk bij terminaal zieke mensen. Wat drijft haar om dit te doen en waarom wordt ze er zo blij van? "Telkens weer barst mijn hart open van dankbaarheid en geluk dat ik dit mag doen.”

Een andere wereld
“Driekwart jaar geleden zette ik de stap om naast mijn dagelijkse werk ook als vrijwilliger in een hospice aan de slag te gaan. Een lang gekoesterd verlangen, waarvoor in mei vorig jaar het momentum ontstond. Toen heb ik doorgepakt en ben ik begonnen met mijn wekelijkse diensten als vrijwilliger.

Na een gewone werkdag vertrek ik aan het einde van de middag naar het hospice in een mooie bosrijke omgeving. Ik zet mijn telefoon uit en ben in een compleet andere wereld. De wereld van mensen in hun laatste maanden, weken, dagen en soms uren voor hun sterven. Al vanaf de eerste dag dat ik daar binnenkwam voelde ik dat het klopte, dat ik daar iets te doen had. Het voelt als een voorrecht om ‘binnengelaten te worden in de wereld van mensen in deze laatste fase van hun aardse leven.’”

Kleine dingen met grote impact
“Nieuwe dingen doen brengt weer nieuwe inzichten. Soms ben ik verrast hoe intens blij ik word van de kleine dingen die ik kan doen voor gasten in het hospice. Soms is dit louter aanwezig zijn, aandacht voor iemand hebben, in stilte contact met iemand maken die niet in staat is om veel te zeggen. Oogcontact, energie en aanwezigheid kunnen zoveel doen. Dit ervaar ik in mijn dagelijks werk al, maar in het hospice vergroot zich dit uit. Ook vind ik het fijn om mijn handen uit de mouwen te steken en te ondersteunen in zorgtaken. Op die manier is er ook contact en kun je veel betekenen voor mensen die afhankelijk zijn van jouw (liefdevolle) zorg. Mensen zijn zo dankbaar dat je er voor hen kunt en wilt zijn.

Soms zijn mensen overrompeld omdat ze ineens opgenomen worden in het hospice en er met hun hoofd nog niet bij kunnen. Anderen moeten vanuit het hospice weer worden overgeplaatst omdat het ‘te goed’ gaat. Dit doet wat met mensen. Vergis je niet: er zijn veel mensen die zich eenzaam voelen, soms geen familie en vrienden meer hebben die langskomen. En ook familie en vrienden die verdrietig zijn zoeken een luisterend oor. ‘Dit is de omgeving om te ervaren dat hele kleine dingen grote impact hebben.’”

Heb je hier tijd voor?
“In mijn nabije omgeving zijn er wat mensen die weten dat ik dit doe. De reacties zijn veelal “wat moet dit zwaar zijn” of “heb je hier wel tijd voor?” Om met dat laatste te beginnen: natuurlijk heb ik hier tijd voor. Wat is tijd nou voor iets wat je echt belangrijk vindt? Tijd is voor mij geen issue. Ik haal diepe voldoening uit dit werk en word er heel blij van. Ook leer ik veel over mijzelf en over het leven. Het is voor mij zo bijzonder om hier te zijn. Voor wat betreft de opmerking “wat moet dit zwaar zijn”: ik ben zelf ook verbaasd. Ik huppel nog net niet over de gang als mijn dienst begint, maar telkens weer barst mijn hart open van dankbaarheid en geluk dat ik dit mag doen. Het is zo’n rijkdom om aanwezig te mogen zijn bij mensen die kwetsbaar en afhankelijk zijn. Sommige mensen kunnen niet meer praten, anderen nemen je juist mee in hun levensverhalen. Dit vraagt van mij om volledig aanwezig te zijn en dat is niet anders dan in mijn dagelijkse praktijk.”

Leren van mensen op hun sterfbed
“Het einde van het leven is een fase die me intrigeert. De afgelopen 10 jaar heb ik veel gelezen en me verdiept in de ziel en de persoonlijkheid, vaak in de context van leven en dood. Voor mij voelt de dood als het einde van een hoofdstuk in een boek dat oneindig is. In de westerse samenleving wordt daar nogal eens anders naar gekeken. De dood wordt veelal als beladen gezien. En dat terwijl het leven eigenlijk een aaneenschakeling van begin en einde is.

We kunnen in ieder geval veel leren van mensen op hun sterfbed. In het hospice ontmoet ik mensen uit alle hoeken en gaten van de samenleving. Sommige mensen delen kwetsbare verhalen over hun leven, met soms mooie wijsheden. Anderen zie je tot het laatste moment met zichzelf worstelen en zich verzetten tegen het naderende einde. Ieder mens bewandelt een eigen weg en alles mag er zijn. Want ook in dit werk, ervaar je wat wel of niet bij je resoneert en dit brengt je dichter bij jezelf.”

Doen waar je hart van openbarst
“De moraal van dit verhaal is: doe wat bij je past en stel dit niet uit. Ga uit je hoofd en ervaar in je hart. En zeg het niet alleen, maar belichaam het ook. Dat is de kunst. Of dit nu om je werk, je bedrijf of je relatie gaat, overal is dit van toepassing.

Hoe fijn is het als je met een grote glimlach na je vakantie weer gaat werken en doet waar je hart van opent. Vandaag is een mooie dag om een nieuw begin te maken en naar je toe te halen wat je eigenlijk wilt doen. Ik raad iedereen aan daar nu mee te beginnen, ‘waar wacht je nog op?’”

Aanmelden als vrijwilliger in de terminale zorg kan via www.npvzeist.nl. Dit voorjaar start er een introductietraining, waarbij nieuwe vrijwilligers worden opgeleid.