1 april 2015
tekst: Ruud Vermaase

In deze rubriek recensies van boeken die met Zeist te maken hebben. Dat kan zijn omdat het boek over Zeist gaat of omdat de auteur in Zeist woont. De recensies zijn afkomstig zijn van iemand met een onafhankelijke blik. Deze recensie is van Ruud Vermaase en gaat over de debuutroman van Pater Anthony.  

De schrijver Anton Pater is in Driebergen geboren en publiceert zijn verhalen onder de naam Pater Anthony. Reden om het boek bespreken, was omdat het zich in de omgeving van Zeist afspeelt. Daar komen we als Zeistenaren echter zeer bekaaid vanaf. Slechts een tweetal scenes spelen zich af tussen het station en Driebergen die een aardig wist-je-datje opleveren rondom de Petruskerk in Driebergen. Daarvoor hoef je Baardaap niet te lezen, maar er bleef gelukkig voldoende spanning over om het in deze rubriek op te nemen.

Hoofdrol in deze psychologische roman is Harry Hazelkamp, een psychiater, die zich verbergt achter zijn indrukwekkende baard. Waarvoor hij zich verbergt wordt snel duidelijk: hij vecht zich terug in de maatschappij na een veroordeling. Onterecht, ben je als lezer meteen geneigd aan te nemen, maar  stukje en beetje ontdek je rafelrandjes aan Harry. Je ergert je aan uitspraken en gedragingen van deze psychiater die naarmate het verhaal vordert allemaal alarmschelletjes doen rinkelen.

Zijn veroordeling heeft hij te danken aan de dood van een bijzondere patiënt. Deze Dimitri heeft geen enkele spijt en Hazelkamp krijgt geen grip op zijn patiënt, sterker Dimitri is in de gesprekken de bovenliggende partij. Dat het een debuutroman is, merk je pas als Hazelkamp weer terugkeert bij zijn oude kliniek in Santpoort. Tot dat moment in het boek besteedt auteur Pater Anthony onnodig veel tijd aan het introduceren van allerlei meespelende karakters en doet dit soms in onbeholpen dialogen waarbij hij nodeloos telkens vermeldt wie wat zegt. Ook haalt hij er af en toe gebeurtenissen bij die aan het verhaal niets toevoegen. Jammer ook dat er niet een strakke redactie is gedaan. Nodeloze foutjes (bestelt tapbier en drinkt vervolgens uit een flesje) en de witregels in het boek zijn geen tijdverdichting of perspectiefwissel en lijken willekeurig geplaatst. Soms zelfs midden in een dialoog. Dat verwart de lezer, terwijl het verhaal best wel wat gelaagder had gekund, met flashbacks terwijl het nu redelijk chronologisch is opgebouwd.

Vanaf het moment echter dat zijn hoofdrolspeler in de kliniek terugkeert lijkt de auteur in zijn element te komen en lees je het boek in een ruk uit. De gesprekken met Dimitri zijn beklemmend, de gebeurtenissen volgen zich snel op en we krijgen een beeld van de dilemma’s waarmee een psychiater te maken krijgt. Het verhaal krijgt zijn ontknoping als Harry Hazelkamp, nota bene een psychiater, een stapje terug doet en weer aan de slag gaat als verpleegkundige. Niet verwonderlijk dat hij met zijn achtergrond in de problemen komt met collega’s. Losse opmerkingen krijgen hun lading, plotselinge activiteiten van Hazelkamp achterdochtig en sterfgevallen te toevallig. Of niet?

Ik las ik het boek in de boekenweek waarvan het thema dit jaar waanzin was. Daarin past het plot van deze roman van Pater Anthony uitstekend. Net zoals je na het lezen van klassiekers als Thirza (Grunberg) en De donkere kamer van Damocles (Hermans) graag eens met iemand wil napraten wat er nu precies gaande is in het hoofd van de hoofdrolspeler, heb ik dat nu met De Baardaap ook. En dat is een verdienste!

Pater Anthony, De Baardaap
Uitgeverij: Brave New Books
€ 19,99 - 357 pagina’s  
ISBN 9789402122473
www.bravenewbooks.nl